PSE jako operator systemu przesyłowego

Świadczymy usługi w zakresie przesyłania energii elektrycznej i udostępniania systemu elektroenergetycznego, przy zachowaniu wymaganych kryteriów bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego ( KSE ). Od naszej spółki jako OSP oczekuje się prowadzenia skutecznych działań zapewniających wymaganą jakość i bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej oraz ekonomiczną pracę systemu. Działania operatora są zdeterminowane technicznym rozwojem elektroenergetycznych systemów przesyłowych oraz regulacjami prawnymi dotyczącymi sektora energetycznego. Wszystko to sprawia, że jesteśmy przedsiębiorstwem o istotnym znaczeniu dla porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz o szczególnym znaczeniu dla polskiej gospodarki.

Zadania realizowane przez PSE jako operatora systemu przesyłowego sprowadzają się do czterech podstawowych kategorii:

1. Jakość i bieżące bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej.
2. Wystarczalność krajowej sieci przesyłowej.
3. Funkcjonowanie krajowego centralnego mechanizmu bilansowania handlowego.
4. Współpraca międzynarodowa w ramach połączonych systemów elektroenergetycznych oraz jednolitego europejskiego rynku energii elektrycznej.

Regulacje prawne obowiązujące operatora systemu przesyłowego określają standardy techniczne pracy systemu przesyłowego oraz środki techniczne, jakie powinien on mieć do dyspozycji na realizację wymagań w tym zakresie. Zadania realizowane przez PSE w tym obszarze:

Jako operator systemu przesyłowego PSE odpowiadają za rozbudowę i utrzymanie krajowej sieci przesyłowej oraz jej połączenia z systemami sąsiednich krajów. Dla zapewnienia wystarczalności sieci nasza spółka realizuje poniższe zadania:

• Planowanie rozbudowy sieci przesyłowej, uwzględniające przewidywane zmiany w wielkości i rozkładzie geograficznym krajowego zapotrzebowania, lokalizacje nowych źródeł wytwórczych oraz plany rozbudowy sieci operatorów sąsiednich krajów i operatorów systemów dystrybucyjnych;
• Utrzymanie stanu technicznego urządzeń sieciowych w sposób zapewniający ich wysoką dyspozycyjność.

Specyfika produktu, jakim jest energia elektryczna, wymaga istnienia centralnego mechanizmu bilansowania oraz podmiotu odpowiedzialnego za bilansowanie. Mechanizm bilansowania ma zapewniać zbilansowanie handlowe uczestników rynku energii w czasie rzeczywistym oraz rozliczenie energii wykorzystanej do bilansowania. W Polsce rolę tę pełni mechanizm rynku bilansującego, w ramach którego bieżące bilansowanie uczestników rynku energii jest realizowane w oparciu o oferty zgłaszane przez podmioty aktywnie w nim uczestniczące. Mechanizm rynku bilansującego w bardzo dużym stopniu oddziałuje na inne segmenty rynku energii, a także na decyzje dotyczące sposobu wykorzystywania zasobów wytwórczych.

Zasady działania rynku bilansującego powinny zapewniać:

• równoprawne traktowanie wszystkich uczestników,
• transparentność wyznaczania cen rozliczeniowych,
• możliwość udziału odbiorców (oferty redukcji poboru),
• tworzenie sygnałów cenowych sprzyjających poprawie efektywności funkcjonowania całego sektora.

Jesteśmy członkiem stowarzyszenia Europejska Sieć Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych (ang. European Network of Transmission System Operators for Electricity – ENTSO-E ). W skład ENTSO-E wchodzi 42 operatorów systemów przesyłowych z 35 krajów w Europie. Turecki operator TEIAS od 2016 roku pełni funkcję Członka Obserwatora.

Rys. Państwa członkowskie zrzeszone w ENTSO-E (źródło)

Zadaniem ENTSO-E jest promowanie niezawodnej pracy, optymalne zarządzanie oraz zrównoważony rozwój paneuropejskiego systemu przesyłowego energii elektrycznej w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw oraz zaspokojenia potrzeb wewnętrznego rynku energii.

Nasi pracownicy biorą udział m.in. w procesie przygotowania europejskich kodeksów sieci, funkcjonujących jako rozporządzenia Komisji Europejskiej, oraz wytycznych do nich. Kodeksy sieci są regulacyjnymi narzędziami do wdrożenia jednolitego rynku energii elektrycznej w UE – zawierają wspólne zasady funkcjonowania i zarządzania systemami energetycznymi, a ich zadaniem jest eliminacja barier technicznych dla dalszej integracji rynku.

Kodeksy sieci są aktami prawnymi – rozporządzeniami unijnymi – i jako takie obowiązują w porządku prawnym bezpośrednio od momentu ich wejścia w życie. Niesie to ze sobą szereg obowiązków. Przede wszystkim państwa członkowskie muszą dostosować obowiązujące regulacje prawne do norm wynikających z Kodeksów sieci. W pracach tych aktywnie uczestniczy nasza spółka. Ponadto OSP jest zobligowany do dostosowania wszelkich regulacji, które umożliwiają wypełnianie zadań operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego, np. Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej, do postanowień zawartych w Kodeksach sieci.

Kodeksy sieci pozostawiają państwom członkowskim możliwość uregulowania pewnych dziedzin objętych zakresem Kodeksów sieci w ramach obszarów synchronicznych lub regionów wyznaczania zdolności przesyłowych po to, aby uwzględnić specyfikę danego obszaru lub regionu wyznaczania zdolności przesyłowych. Z tego też powodu konieczna jest współpraca międzynarodowa pomiędzy operatorami z danego obszaru lub regionu umożliwiająca opracowywanie tzw. TCM (ang. terms, conditions and methodologies), czyli zasad, warunków i metodyk. Są to dokumenty przygotowywane przez OSP z obszarów lub regionów wyznaczania zdolności przesyłowych. W pracach tych aktywnie uczestniczy nasza spółka. Opracowane dokumenty są zatwierdzane przez organy regulacyjne z tych obszarów lub regionów wyznaczania zdolności przesyłowych, którym w przypadku Polski jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki lub zatwierdzane są przez Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER).