Podejście PSE do ochrony bioróżnorodności

Działamy aktywnie na rzecz zachowania bioróżnorodności na terenach prowadzonych przez nas inwestycji w rozwój systemu przesyłowego. Inwestycje PSE realizowane są w taki sposób, aby jak najmniej ingerować w środowisko naturalne.

Wdrażając w 2012 r. System Zarządzania Środowiskowego zgodny z normą ISO 14001, zobowiązaliśmy się do szczególnego nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawnych oraz stosowania dobrych praktyk w zakresie ochrony środowiska. Zobowiązanie to nałożyliśmy również na wykonawców oraz podwykonawców naszych zadań inwestycyjnych. Wspólnie dokładamy wszelkich starań, aby dbałość o środowisko charakteryzowała każdy z etapów realizacji inwestycji: od planowania, poprzez budowę, po eksploatację i uwzględniała całą gamę aspektów, takich jak: środki zaradcze związane z zabezpieczeniem gruntu i wód podziemnych przed zanieczyszczeniem, ograniczanie strat w siedliskach i gatunkach, zarządzanie sytuacjami awaryjnymi, minimalizowanie emisji hałasu oraz gospodarkę odpadami.

Projekty inwestycyjne realizujemy w sposób pozwalający na minimalizację kluczowych zagrożeń dla przyrody oraz uniknięcie ryzyka utraty różnorodności biologicznej. Już na etapie planowania trasy linii i lokalizacji stacji elektroenergetycznych dbamy o to, by infrastruktura jak najmniej kolidowała z obszarami cennymi przyrodniczo. W kolejnych fazach realizacji projektów analizujemy możliwości techniczne i technologiczne minimalizowania oddziaływań związanych z realizacją i późniejszą eksploatacją obiektów sieciowych. W przypadku zrealizowanych inwestycji, dla których w decyzjach środowiskowych wskazano obowiązek prowadzenia monitoringu środowiskowego koncentrujemy się na jego prowadzeniu i analizie otrzymanych wyników. Pozwala to na ocenę, czy wdrożone przez nas rozwiązania są skuteczne, a tym samym – czy udało nam się zminimalizować wpływ na środowisko przyrodnicze. Dzięki temu w ciągu kilku najbliższych lat będziemy mogli m.in. ocenić, które ze znaczników, zastosowanych na przewodach odgromowych, najlepiej ostrzegają ptaki przed kolizją z liniami NN.

Wśród nieuniknionych skutków realizacji inwestycji PSE można wymienić utratę części siedlisk związaną z wycinką drzew w pasie technologicznym, zwłaszcza na terenach leśnych. Dzięki stosowaniu technologii słupów nadleśnych bądź leśnych udaje nam się znacznie ograniczyć wycinki drzew (słup „leśny” to słup, który wraz z łańcuchami izolatorów w kształcie litery V umożliwia zawieszenie przewodów bliżej konstrukcji słupa, czyli zmniejsza szerokość linii, a słup „nadleśny” pozwala na zawieszenie przewodów ponad koronami drzew).

Zarówno na etapie realizacji, jak i na etapie eksploatacji inwestycji dokładamy starań, by prace związane z wycinką drzew w pasie technologicznym linii prowadzone były w sposób ograniczający ich oddziaływanie; poza sezonem lęgowym i pod nadzorem przyrodników. W konsekwencji budowy linii NN niektóre siedliska ulegają utracie w związku z przekształceniem terenu, na którym występowały, jednak w ich miejscu powstają nowe siedliska w wyniku zasiedlania ich przez inne gatunki roślin i zwierząt. Na skutek usuwania podrostu pod linią NN przybywa roślin charakterystycznych dla terenów otwartych i zwiększa się ilość owadów stanowiących bazę pokarmową dla ptaków.

Ponieważ staramy się prowadzić linie tak, by w jak najmniejszym stopniu kolidowały z obszarami występowania cennych i rzadkich gatunków, niezwykle rzadko pojawia się konieczność dokonywania kompensacji przyrodniczej. Zniszczenie stanowisk występujących powszechnie gatunków, pozostające bez znaczącego wpływu na zachowanie populacji nie wymaga podejmowania kompensacji przyrodniczej (zgodnie z art. 75 Ustawy Prawo ochrony środowiska) związanej z ich odtworzeniem.

Na etapie realizacji i eksploatacji można zaobserwować negatywne oddziaływanie na siedliska fauny i flory, co może wpłynąć na zmniejszenie różnorodności biologicznej. Aby ograniczyć wpływ inwestycji na gatunki chronione, realizacja inwestycji tam, gdzie jest to wymagane poprzedzana jest procedurą pozyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Uzyskane przez PSE decyzje potwierdzają, że projektowane inwestycje są zgodne z wymogami obowiązujących przepisów i w sposób minimalizujący swój wpływ na środowisko. Dla inwestycji, w których wymagane jest opracowanie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko przeprowadzana jest kompleksowa, obejmująca pełny cykl wegetacyjny inwentaryzacja przyrodnicza. Pozwala to ustalić, czy nowa inwestycja może oddziaływać na występujące na danym terenie gatunki roślin, grzybów i zwierząt. W dokumentacji uwzględnia się również oddziaływanie inwestycji na ludzi i inne elementy środowiska. Kompensacja przyrodnicza może być również przeprowadzana w przypadku, kiedy ingerencja w obszary chronione albo siedliska gatunków chronionych jest nieunikniona wówczas uzyskuje się decyzje zezwalające na odstępstwa od zakazów tzw. decyzje derogacyjne, na podstawie których, podczas realizacji inwestycji chronione gatunki są odławiane, przenoszone lub niszczone, a tam gdzie jest to możliwe ich siedliska podlegają odtworzeniu. Działania kompensacyjne mają na celu przywrócenie równowagi przyrodniczej na danym terenie oraz zrekompensowanie szkód dokonanych w środowisku.

W trakcie realizacji inwestycji polegającej na rozbudowie i modernizacji stacji Byczyna (wraz z wyprowadzeniem linii 400 kV w Jaworznie) konieczne było zniszczenie płatu łąki stanowiącej siedlisko przyrodnicze Natura 2000 – zmiennowilgotne łąki trzęslicowe (Molinion). Na niszczonym obszarze znajdowały się okazy 3 gatunków objętych ochroną prawną: kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis L.), mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus L.) oraz kosaciec syberyjski (Iris sibirica L.).

W 2015 r. dokonano przesadzenia chronionych gatunków, natomiast zgodnie z decyzją WPN.6400.33.2014.MS.5 z 12 maja 2015 r. w miejscu przeniesienia gatunków realizowane są koszenia. Odbywają się one w cyklu dwuletnim (2016, 2018, 2020...), zawsze po 20 sierpnia – w celu umożliwienia zawiązania nasion oraz obsiania cennych gatunków roślin. Z kolei na podstawie decyzji WOOŚ-4242.108.2015.IŁ z 11 marca 2016 r. raz w roku prowadzone są koszenia pozostałych działek w rejonie Stacji Byczyna o powierzchni ok. 3 ha, na których znajdują się zmiennowilgotne łąki trzęslicowe. Powyższe prace wykonywane są w celu zachowania w dłuższej perspektywie siedliska przyrodniczego łąk, stanowiących stanowisko gatunków motyli: Modraszek nausitous (Phengaris nausithous) i Modraszek tulejus (Phengaris teleius), ponieważ stanowiska te są zagrożone z powodu braku użytkowania i naturalnej sukcesji.

Podczas budowy linii elektroenergetycznej relacji Bydgoszcz Zachód-Piła Krzewina na podstawie Decyzji Środowiskowej znak WOO.4202.1.2014.KŚ.118 z 29 lipca 2016 r. dokonano przesadzenia gatunku kukułka krwista (Dactylorhiza incarnata) znajdującego się w sąsiedztwie słupa 185, w rejon tego samego siedliska – niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie. Przesadzenia dokonano w 2019 r. pod nadzorem przyrodniczym. Roślina została wykopana wraz z odpowiednim zapasem bryły korzeniowej i ręcznie przeniesiona w miejsce spełniające jej kryteria siedliskowe.

Rybołowy to jedne z najrzadszych ptaków drapieżnych w Polsce. Jak wynika ze statystyk prowadzonych przez Komitet Ochrony Orłów, obecnie nasz kraj zamieszkuje zaledwie od 25 do 30 par tych zwierząt, a część z nich zasiedla tereny w pobliżu infrastruktury elektroenergetycznej.

Montowanie platform dla rybołowów na słupach energetycznych jest dobrą i sprawdzoną praktyką uzupełniającą montowanie platform na drzewach. Stosuje się ją m.in. w Niemczech, gdzie ok. jednej trzeciej populacji rybołowa gniazduje na słupach wysokiego napięcia. Tak zabezpieczone gniazda zwiększają szansę na zasiedlenie przez ptaki.

Budowa platform pod gniazda lęgowe dla rybołowów jest kontynuacją działań rozpoczętych przez PSE w 2014 roku. Na terenie Nadleśnictwa Lipka na słupie linii najwyższych napięć pracownicy naszej spółki umieścili podstawę, na której zamieszkujące okolicę rybołowy mogły zbudować gniazdo.

Nowe, zainstalowane w 2019 r. platformy pod gniazda lęgowe zostały umieszczone na terenie nadleśnictw Gryfino i Międzychód w woj. zachodniopomorskim, wielkopolskim i lubuskim. Wszystkie zainstalowano wzdłuż krajowych i transgranicznych linii napowietrznych najwyższych napięć:

• 400 kV Krajnik-Vierraden;
• 220 kV Krajnik-Plewiska;
• 220 kV Krajnik-Glinki.